Zamek w Rabsztynie

województwo małopolskie

Szlak orlich gniazd

Zapraszamy do Rabsztyna na jeden z 11 zamków na Szlaku Orlich Gniazd – czyli na szlaku, który prowadzi z Krakowa do Częstochowy przez województwa małopolskie i śląskie.

Zamki takie jak Rabsztyn stanowiły w średniowieczu osłonę granicy Królestwa Polskiego.

Dziś możemy zwiedzać odrestaurowany i częściowo zrekonstruowany Rabsztyn.

A już 300 m od zamku znajduje się Chata Kocjana – czyli dom, w którym urodził się Antoni Kocjan jeden z najwybitniejszych przedwojennych konstruktorów szybowców.

Niedaleko Olkusza, na Kruczej Skale (427,5 m) wznoszą się ruiny potężnego zamku, zaliczanego do tzw. Szlaku Orlich Gniazd. Nazwa zamku Rabsztyn, bo o nim mowa, pochodzi z niem. „Rabenstein”, co w tłumaczeniu na język polski oznacza właśnie kruczą skałę.

Zamek pełnił funkcję strażnicy granicznej z Czechami, chronił szlak handlowy z Krakowa do Wrocławia oraz był siedzibą starostów. Murowany obiekt w postaci tzw. „kamienicy” i wieży wybudowany został za panowania Kazimierza Wielkiego.

W czasie potopu wycofujące się w 1657 roku wojska szwedzkie splądrowały i zniszczyły zamek, co poświadcza lustracja z 1660 roku. Zamku już nie odbudowano. Częściowo był jeszcze używany do początków XVIII w., potem został opuszczony, a właściciele Rabsztyna przenieśli się do wybudowanego w XVIII w. dworku i folwarku, zlokalizowanego przy południowej stronie wzgórza zamkowego.

Zamek Rabsztyn składa się z trzech części – zamku górnego, średniego i dolnego. Całość założenia utrzymana była początkowo w stylu gotyckim, a następnie renesansowym.

Zamek górny tworzy budynek mieszkalny, tzw. „kamienica” oraz okrągła wieża (donżon), która w połowie XV w. została nadbudowana w formie ośmiobocznej.

Zamek średni to dwa budynki mieszkalno-gospodarcze, narożna wieża strażnicza oraz mur z bramą wjazdową i dziedziniec. To w tej części warowni mieściła się głęboka studnia, sięgająca dawniej aż po poziom wsi Rabsztyn.

Zamek dolny początkowo obejmował wieżę bramną z mostem (dawniej zwodzonym), mur kurtynowy i kasztel. Na przełomie XVI i XVII w. wybudowano okazały pałac, burząc część murów. Przed zamkiem, od strony północnej, znajduje się sucha fosa i most. Dawniej nad fosą górowały również wały artyleryjskie.

chata kocjana

Po rewitalizacji Zamku w Rabsztynie na Jurze, niejako przy okazji, tuż u jego podnóża stanęła drewniana Chata Kocjana. Jest to dom z 1862 roku, który w 2004 roku rozebrano i przeniesiono z jednej z dzielnic pobliskiego Olkusza.

Natomiast sam Antoni Kocjan, który kiedyś w nim mieszkał, był konstruktorem szybowców. W czasie II wojny światowej aktywnie brał udział w ruchu oporu. Był członkiem referatu lotniczego Armii Krajowej. Zginął z rąk hitlerowskiego okupanta.

W chacie, która stanowi obiecnie mini-muzeum a może raczej mini-skansen, znajdziemy szereg pamiętek i zdjęć sprzed ponad 70 lat. Nie brakuje też sprzętów wyposażenia gospodarstwa.

chcesz wesprzeć rozwój tego kanału? Kliknij w kawkę!

Rabsztyn- szlak orlich gniazd

Mapy & ciekawostki

Czy zawsze interesowałem się zamkami w Polsce. No właśnie! Podczas zwiedzania zamku w Rabsztynie przypomniałem sobie powód, w którym złapałem bakcyla wypraw do zamków i warowni. Była nim książka, a raczej album, który w dzieciństwie został mi podarowany i na stale wpisał zamki w moje podróżnicze plany – Polska zamki i warownie.

Zamki i warownie. Co z nich pozostało po kolejnych zawieruchach wojennych, po najazdach przetaczających się przez polskie ziemie, od szwedzkiego „potopu” po drugą wojnę światową? A i czas pokoju nie zawsze im sprzyjał.

Na terenie Polski przetrwało około 150 zamków, których rodowód sięga średniowiecza. Część z nich, dzięki staraniom konserwatorów, zachowała swój dawny wygląd; inne, wielokrotnie przebudowywane, zatraciły pierwotnę formę. Wiele z nich to już dziś tylko malownicze ruiny…

"Turyści nie wiedzą gdzie byli, podróżnicy nie wiedzą gdzie będą." Paul Theroux

Niezwykłe Miejsca w Polsce na Głównym Szlaku Sudeckim

Szlak orlich gniazd