Previous image
Next image
województwo małopolskie
olkusz
7 ciekawych miejsc w olkuszu
Chcemy Was dzisiaj zaprosić do urzekającego swoim pięknem oraz historią Olkusza 
Olkusz od początku był miastem górniczym. Swe powstanie i rozwój zawdzięczał wydobywanej już od końca XIII w. na tym terenie rudzie ołowiu. Handel nią stanowił bardzo intratne zajęcie, interesujące zwłaszcza mieszczan krakowskich. Ołów wywożono na Węgry, gdzie wymieniano go na srebro.
Początkowo Olkusz znajdował się ok. 2,5 km na zachód od obecnego miasta, ale z czasem osadę przeniesiono na dogodniejszy teren. Nowa lokalizacja przyczyniła się do intensywnego rozwoju miasta z powodu dogodnego położenia przy trakcie handlowym z Krakowa do Wrocławia. Najważniejsze źródło dochodu stanowiła jednak eksploatacja i sprzedaż rud ołowiu.
W XV w., w okresie największej świetności, w Olkuszu czynnych było 300 kopalń tego metalu. Wokół nich rozwinęły się huty wytapiające z rud srebro. Dostępność srebra spowodowała z kolei uruchomienie w 1579 r. mennicy królewskiej. Do XVII w. Olkusz był jednym z największych miast ówczesnego województwa krakowskiego.
Obecnie Olkusz nawiązuje do swoich tradycji górniczych oraz bicia monety poprzez rozwój turystyki. W mieście możemy zwiedzić 2 podziemne trasy opowiadające cieka historią miasta oraz wydobycia okolicznych. Jakie jeszcze atrakcje czekają na nas w tym mieście? O tym poniżej
Swoją wycieczkę zaczęliśmy od obejrzenia murów miejskich wraz ze zrekonstruowaną basztą przy ul. Szpitalnej. Położona przy niej uliczka poprowadziła nas obok Bazyliki pw. św. Andrzeja Apostoła na rynkek miasta. Naszą uwage przykuła konstrukcja pośrodku. Jest to część projektu o nazwie „Podziemny Olkusz”. Pod rynkiem oraz ratuszem tworzona jest multimedialna ekspozycja oraz wytyczana podziemna trasa turystyczna.
Na terenie Olkusza już we wczesnym średniowieczu rozwinęło się górnictwo, ze względu na płytko położone pokłady srebra. Początkowo osadnictwo rozwijało się na zachód od obecnego miasta, lecz w połowie XIII wieku gród został przeniesiony tuż nad rzekę Babę. Przed 1299 rokiem miasto zostało lokowane na prawie niemieckim (akt lokacyjny miasta zaginął, niemożliwe jest ustalenie dokładnej daty). Od tego momentu następuje intensywny rozwój Olkusza
Na koniec naszej olkuskiej trasy udajemy się do Muzeum Regionalego PTTK im. Antoniego Minkiewicza, również przy rynku. To był strzał w dziesiątkę! Przemiła obsługa otwarła przed nami podwoje tego miejsca i z pasją opowiedziała o historii miasta od prehistorii po czasy wspłóczesne. Na koniec Syliwa została obdarowana przez naszego przewodnika własnoręcznie wykonanymi kwiatami w stylu ludowym
Przez całe nasze zwiedzanie towarzyszyli nam olkuscy górnicy, a raczej ich posągi obecne w różnych miejscach rynku…
1. sREBRNY SZLAK OLKUSKICH GWARKÓW
Srebrny Szlak Gwarków Olkuskich to projekt edukacyjny, dotyczący historii górnictwa rud ołowiu i srebra w Olkuszu.
Jego główną częścią jest ścieżka edukacyjno-historyczna „Srebrny Szlak Gwarków Olkuskich” utworzona w październiku 2019 roku w obrębie olkuskiej starówki. Tworzy ją 18 rzeźb olkuskich gwarków.
Kolejnym elementem projektu jest bezpłatna aplikacja „Olkusz – Szlak Gwarków” na urządzenia mobilne, która daje możliwość spaceru z wirtualnym audioprzewodnikiem.
Poza tym powstał quest „Srebrny Szlak Gwarków Olkuskich”, który został opracowany i wydany w formie ulotki przez olkuski magistrat.
2. pODZIEMNY OLKUSZ
Od niedawna również w Olkuszu możemy podziwiać podziemną trasę turystyczną, która prowadzi piwnicami dawnego ratusza oraz budynku Starostwa. A dokładniej dwie trasy: pierwszą poświęconą historii Srebrnego Miasta, oraz drugą, opowiadającą o dziejach górnictwa kruszcowego i mennicy królewskiej.
Ekspozycja w podziemiach ratusza przedstawia w ciekawy sposób historię Srebrnego Miasta. Jej elementem jest m.in. przestrzenna makieta pokazująca Olkusz w czasach największej świetności, czyli pod koniec XVI wieku. W podziemiach można także zobaczyć replikę astrolabium – urządzenia astronomicznego, które należało do słynnego olkuskiego astronoma i astrologa Marcina Bylicy.
Na pewno dużą atrakcją są liczne multimedia, czyli filmy, animacje, prezentacje, nagrania dźwiękowe i gry, jak również instalacje i eksponaty interaktywne, w tym makiety, modele eksponatów oraz instalacje artystyczne.
Z kolei ekspozycja w podziemiach dawnego starostwa jest poświęcona historii olkuskiego górnictwa oraz mennicy królewskiej. Można tam zobaczyć m.in. stanowiska interaktywne, gdzie zostały zaprezentowane modele i repliki dawnych urządzeń górniczych i hutniczych, takich jak m.in. kierat, płuczka, śruba Archimedesa, czy tzw. Pater noster. Jest też część poświęcona metalurgii, gdzie można zobaczyć repliki pieców używanych do wytopu ołowiu i srebra.
3. kAMIENICA BATORÓWKA - MUZEUM REGIONALNE PTTK
Kamienica Batorówka jest jedną z najstarszych kamienic Olkusza z zachowanymi elementami architektury gotyckiej. Nazwą nawiązuje do pobytu w Olkuszu Króla Stefana Batorego w 1583 r.
Budowa murowanego, podpiwniczonego domu nastąpiła między 2 poł. wieku XIV i 2 poł. XV w. Pod koniec XV w. i na początku XVI w. dobudowano trakt tylny i ukształtowano obecny układ przestrzenny. W w. XVI i XVII miały miejsce remonty i niewielkie adaptacje poświadczone kartuszem z datą 1623.
W latach 70. i 80. XX w. przeprowadzono generalny remont obiektu, polegający na wymianie części stropów na żelbetowe, wykonaniu nowych schodów, wymianie części posadzek i stolarki okiennej, rekonstrukcji niektórych obramień okiennych i łamanego dachu polskiego.
Obecnie wewna znajduje się Muzeum Regionalne PTTK posiadające ciekawe zbiory związane z historią oraz okolicą Olkusza.
4. gRODZISKO STARY OLKUSZ
Niespełna trzy kilometry na zachód od centrum Olkusza znajdują się pozostałości średniowiecznego grodziska, które do dziś stanowią zagadkę dla badaczy.
Na niewielkim wzgórzu znajdują się pozostałości średniowiecznego grodziska z dobrze zachowaną, głęboką fosą i dwoma pierścieniami ziemnych wałów. Gród miał kształt koła o średnicy 80 metrów.
Przypuszcza się, że został zniszczony na przełomie XIII i XIV wieku w trakcie rozbicia dzielnicowego. Podczas badań archeologicznych, w warstwie spalenizny znaleziono m.in. groty strzał, ostrogi, fragmenty naczyń oraz liczne zabytki wykonane ze srebra i ołowiu. Zabytki są datowane na XIII i XIV wiek. Do dziś, w pobliżu grodziska Stary Olkusz zachowały się ślady średniowiecznej eksploatacji górniczej.
Prawdopodobnie jeszcze w XIV wieku na miejscu spalonego grodziska wybudowano gotycki kościół pw. św. Jana Chrzciciela. Jak przekazują źródła, w XVI wieku kościół przebudowano, zmniejszono i zamieniono na kaplicę, która przetrwała do XVIII wieku. Do naszych czasów zachowały się jedynie mury i krypty świątyni.
5. MUZEUM AFRYKANISTYCZNE
Olkusz skrywa wiele ciekawych miejsc oraz historii. Jednym z nich jest Muzeum Afrykanistyczne im. dr. Bogdana Szczygła. Ten doktor nauk medycznych ale zarazem pisarz, podróżnik i działacz społeczny, podczas swoich licznych pobytów a Afryce zgromadził kolekcję sztuki i malarstwa z Czarnego Kontynentu.
Muzeum położone w centrum Olkusza przy ul. Szpitalnej 11, gdzie dawniej była wytwórnia młynków do kawy, będąca własnością ojca dr Szczygła. Prezentowana ekspozycja podzielona została na działy dotyczące kultury Afryki, jej przyrody, sztuki, geologii i archeologii.
Obecnie kolekcja liczy ponad 900 obiektów: obrazy, malachitowe rzeźby, naszyjniki, bransolety, wyroby z kości słoniowej (ze szczególnie interesującym zbiorem główek z oryginalnymi uczesaniami afrykańskimi). Nie brak też w kolekcji fetyszy, masek, fajek, trójnogów, tkanin, haftów, lasek i płaskorzeźb.
6. kIRKUT
Olkusz do początku II wojny światowej w połowie zamieszkany był przez ludniość żydowską. Jedną z pozostałości tej społeczności jest Nowy cmentarz żydowski w Olkuszu czyli kirkut znajdujący się nieopodal zbiegu ulic Jana Kantego i Ołowianej w Olkuszu.
Cmentarz został założony na przełomie XIX i XX wieku. Do naszych czasów zachowało się, według różnych źródeł, od kilkudziesięciu do dwustu nagrobków, z czego większość znajduje się na swoim miejscu. Na terenie nekropolii znajdują się też ruiny domu przedpogrzebowego.
7. kOPIEC kOŚCIUSZKI
„Na cóż srebro i złoto, na cóż skarby w ziemi zagrzebane ukradkiem i z trwogą strzeżone.“ Horacy
Tym cyatem chcemy zaprosić Was na Kopiec Kościuszki ale nie ten krakowski ale olkuski. Srebrne miasti także moze pochwalić się takim obiektem.
Usypanie kopca było wyraz narastającej atmosfery patriotycznej przed powstaniem styczniowym oraz jako pamiątka udziału olkuszan w insurekcji kościuszkowskiej. Był on miniaturą krakowskiego kopca Kościuszki – miał 5 m wysokości i 14 m średnicy.
W czasie powstania styczniowego kopiec został zniszczony przez Rosjan, a ci, którzy zainicjowali jego usypanie, zostali zesłani na Sybir. W 1917 z okazji obchodów 100. rocznicy śmierci T. Kościuszki usypano nowy kopiec.
Spodobał Ci się nasz artykuł i film i chcesz nas wesprzeć?
Zapraszamy do linku poniżej. Nie trzeba się rejestrować ani zakładać konta 
OLKUSZ – województwo MAŁOPOLSKIE
Mapy & ciekawostki
„Olkusz dla średnio-zaawansowanych” jest zbiorem felietonów Olgierda Dziechciarza, które przez wiele lat pojawiały się w „Gazecie Krakowskiej”. Styl znany z wcześniej wydanych „Partykularnych interesów” i „Olkusza dla opornych” – lekki, dowcipny, prześmiewczy i to pomimo – zdarza się – podejmowania bardzo poważnych tematów.
Felietony Dziechciarza mają w większości charakter groteskowy, a groteska ma, jak wiadomo, znamię absurdu (nawiązanie do dramatu „Ubu król”), który Autor dostrzega w świecie. Gdybyśmy go traktowali dosłownie zapytalibyśmy, dlaczego Dziechciarz nie cierpi, może więcej – nie znosi Olkusza, parząc nań przez powiększające szkło kpiarza i cynika. Ciekawa i nieoczywista pozycja dla chcących poznać bliżej to miasto
"Turyści nie wiedzą gdzie byli, podróżnicy nie wiedzą gdzie będą."
Paul Theroux
