województwo małopolskie
cerkiew w wołowcu
beskid niski
Wędrując przez Beskid Niski zawitaliśmy do Wołowca. Prawdziwą perłą tej miejscowości jest drewniana cerkiew pod wezwaniem Opieki Matki Bożej, która znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego.
Świątynia, która została wzniesiona w XVIII wieku, jest trójdzielna (prezbiterium, nawa główna, babiniec), orientowana, z wieżą umieszczoną nad przedsionkiem i pseudolatarnią na jej szczycie oraz łamanym namiotowym dachem.
Na ścianach wewnętrznych świątyni zachowała się polichromia ze scenami wizji Konstantyna Wielkiego, wzięcia proroka Eliasza do nieba na ognistym rydwanie oraz przejścia konnych wojsk Jozuego przez Jordan.
Sceny polichromii na ścianach nawiązują do „Akatystu” (utworu o Bogurodzicy). Cerkiew jest pod jej wezwaniem. (Rydwan Eliasza, wschodnia brama Jerozolimy, ziemia obiecana to porównania do Bogurodzicy)
Z pierwotnego ikonostasu cerkwi w Wołowcu pozostały tylko ikony proroków z XIX w. Sam zaś ikonostas w większości XVII-wieczny został przekazany z muzeum w Łańcucie.
Warto wspomnieć, że ikonostas składa się z czterech różnych ikonostasów. Został zaadoptowany i wygląda jak jeden. Jego unikalność zaś polega na bardzo rzadko występującym pietrze ikon – niedziel Pięćdziesiątnicy (okres pomiędzy Wielkanocą a Zielonymi Świętami). Ta wyjątkowość występuje wyłącznie na terenie Łemkowszczyzny.
Po akcji „Wisła” obiekt został zaadaptowany na owczarnię. Po dewastacji świątyni przez miejscowy PGR, budynek przekazano grupie prawosławnych Łemków, którzy wrócili do Wołowca w latach 50. XX wieku. Cerkiew z trudem odbudowywano, zabezpieczając przed zniszczeniem. Pierwszy generalny remont przeprowadzono dopiero w 1990 roku a drugi w latach 2008-2020. Obecnie, dzięki miejscowej parafii, świątynia jest udostępniona do zwiedzania w sezonie letnim wraz z komentarzem profesjonalnego przewodnika
wołowiec – województwo małopolskie
Mapy & ciekawostki
Łemkowie to grupa górali ruskich niezwykle barwna pod względem obrzędów, stroju, wierzeń, ale też kultury materialnej, której śladem są wspaniałe drewniane cerkwie, jak choćby te w Powroźniku, Kwiatoniu, Skwirtnem i Komańczy.
Górale ci, których podstawowym zajęciem była uprawa roli i hodowla zwierząt, słynęli także z rzemiosł, jak wytwarzanie łyżek w Nowicy, mazi i dziegciu w Łosiu, czy kamiennych krzyży i żaren w Bartnem. W latach międzywojennych na terenie Polski mieszkało ponad 100 tysięcy Łemków. Dzisiaj, część z nich, mimo tragicznej historii przesiedleń i akcji ,,Wisła”, wróciła na tereny Beskidu Niskiego.
Bogaty materiał źródłowy, z którego korzystał autor dr Andrzej Karczmarzewski, jak i niezwykły zbiór reprodukowanych fotografii, pozwalają wierzyć, że książka stanowi próbę podsumowania wiedzy etnograficznej na temat Łemków i Łemkowszczyzny. Podkreśla rolę tradycji łemkowskiej kultury, obrzędów, pieśni, stroju i wierzeń, ale też budownictwa drewnianego, jako nieodzownego elementu współczesności terenów Beskidu Niskiego, Sądeckiego i Bieszczadów.
"Turyści nie wiedzą gdzie byli, podróżnicy nie wiedzą gdzie będą."
Paul Theroux
